وضعیت تولید کنندگان واکسن کرونا در جهان

واکسیناسیون آغاز می شود. نه ، این  تنها انگلستان ، اولین کشور غربی متمول نیست که در آن پس از  روند تسریع در تصویب، ایمن سازی علیه ویروس Covid-19 آغاز شد.    چین و روسیه هم  هستند. در جمهوری خلق چین، شرکت دارویی سینوفارم Sinopharm  در اواسط ماه نوامبر تأیید کرد که قبلاً حدود یک میلیون نفر را به عنوان بخشی از یک برنامه اضطراری واکسینه کرده است ، در  آخر هفته     روسیه  هم یک کمپین گسترده با واکسن اسپوتنیک  را آغاز کرد.

در اندونزی نیز که به جهان ثروتمندان تعلق ندارد و خود قادر به تولید واکسن نیست ، بزودی  واکسیناسیون آغاز می شود. عصر یکشنبه هفته گذشته ، 1.2 میلیون واحد واکسن وارد  فرودگاه جاکارتا ، پایتخت اندونزی  شد. در حال حاضر مقدمات لجیستیک کار در دست تدارک است و اگر همه چیز به خوبی پیش برود اولین واکسیناسیون  در اندونزی می تواند  در ماه ژانویه ، فقط اندک زمانی دیرتر از اتحادیه اروپا، انجام شود. در مقیاس جهانی این کشور از جمله نخستین کشورها خواهد بود که موفق به انجام این امر مهم شده اند. واکسنی که اندونزی را موفق به انجام این مهم میسازد از چین است.

دور اول کشمکش های بزرگ   برای به چنگ آوردن واکسنی که قرار است به رنج و مرگ پایان دهد و ویروس همه گیر کرونا را از پای در آورد، دست کم در غرب به نتیجه رسیده است.

ایالات متحده امریکا با شعار – «اول آمریکا» – مدتهاست که با پول و قدرت خود مقدار عظیمی از این واکسن را  به اختیار خود در آورده  و برای  سرنوشت بقیه جهان هم اهمیتی قائل نیست.   

اتحادیه اروپا در ابتدا با بزرگ نمائی های بی پشتوانه  به میدان آمد و «اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا در بهار اعلام کرد که بروکسل قطعاً » کاری خواهد کرد که واکسن ها » با قیمت مناسب و مقرون به صرفه در هر گوشه جهان توزیع   شود «.

طبق معمول ، تاکنون نتیجه ای  از آن حرف ها  حاصل نشده زیرا اتحادیه تاکنون فقط برای خود واکسن سفارش داده است.

سیتی گروپ ، که به عنوان مشاور مالی مجمع متحد برای واکسن Covax فعالیت می کند، اعلام کرده، که کشورهای غربی تا کنونً 85 درصد از واکسن هایی را که موسسه آنها تولید خواهد کرد ، پیش خرید کرده اند. به این ترتیب آنها 1.2 میلیارد واحد از 1.3 میلیارد واحد را که     موسسات داروسازی  Biontech و Pfizer قصد دارند تا پایان سال 2021 تولید کنند ، دریافت خواهند کرد. در بهترین حالت ، خرده ریزهای ته سفره هم  نصیب کشورهای فقیرتر غرب خواهد شد.

چین و تا حدودی  هم روسیه شیوه  دیگری دارند.  چین در زمینه تأمین واکسن در دنیای غیر غربی از موقعیت خوبی برخوردار است: در واقع  چون کرونا را در داخل  شکست داده است  ظرفیت صادرات واکسن خود را آزاد کرده است ، البته  برغم ان که چینی ها هنوز هم واکسینه می شوند ، به ویژه کارکنان مراقبت های بهداشتی ؛ در پکن صحبت از 18.5 میلیون نفر افرادی است که در مشاغل پر خطر شاغل هستند.

جمهوری خلق  چین می خواهد قبل از پایان سال جاری  600 میلیون واحد واکسن  دیگر تولید کند، که بعنوان مثال ، دوازده برابر تولید  دو موسسه  Biontech و Pfizer است.  یک مزیت واقعی واکسن های چینی این است که برخلاف  تولیدات  Pfizerو  Biontech نیازی به سرد نگه داشتن انها  در 70 درجه سانتیگراد منفی نیست.   تامین این نیاز حتی برای غرب ثروتمند  هم  چالش های خاصی ایجاد می کند و  برای کشورهای فقیرتر  به این معناست که از همان آغاز از سفارش دادن واکسن  ساخت غرب صرفنظر کنند. در حالی که برای نگهداری واکسن های ساخت چین  سرمای معمول و متداول موجود در دستگاه های سرد کننده ( یخچال های معمولی) کافی است.  واکسن های ساخت چین را    ابتدا   کشورهایی دریافت می کنند که شرکت های دارویی چینی   واکسن های خود را در آن کشورها آزموده اند .  در خود جمهوری خلق چین  دیگر چنین آزمایش هائی امکان پذیر نبود زیرا کرونا با موفقیت مهار شده بود.  یکی از این کشورها اندونزی است که در بالا از آن سخن رفت. علاوه بر تحویل واحدهای واکسن ، شرکت چینی سینو واک Sinovac به شرکت دارویی اندونزی Bio Farma اجازه تولید واکسن «Coronavac» خود را تحت لیسانس داده است. این روند این فرصت را به اندونزی می دهد تا نیاز بخشی از جنوب شرقی آسیا را به واکسن تامین  و در عین حال اقتصاد خود را اندکی تقویت کند. از طرف دیگر، Sinopharm  واحدهایی از واکسن  را برای استفاده محدود در موارد اضطراری در ماه سپتامبر به امارات متحده عربی عرضه کرد.

روسیه هم در آفریقا فعال است.  روسیه با مصر همکاری می کند و قصد دارد در اولین گام25 میلیون واحد واکسن کرونا  «SputnikV» در اختیار این کشور بگذارد. علاوه بر این ، تولید کننده واکسن در مصر Vacsera قصد دارد واکسن چینی را تحت لیسانس تولید کند . دیگر کشورهای قاره آفریقا نیز احتمالا واکسن های چینی را دریافت خواهند کرد. به عنوان مثال ، Cainiao ، که از زیرمجموعه تدارکات گروه  علی بابا Alibaba چینی  است، هفته گذشته اعلام کرد که برای توزیع واکسن در کشورهای آفریقایی با شرکت هواپیمایی اتیوپی همکاری خواهد کرد.

موسسه Cainiao  هفته پیش اعلام کرد که در این مدت زنجیره دستگاه های خنک نگاهدارنده ضروری نیز اماده برای بهره برداری شده اند، تا بتوانند واکسن های بیشتری  دریافت دارند.

شرکت های چینی نیاز کشورهای مختلف دیگری را نیز تأمین میکنند به عنوان مثال گفته می شود مکزیک 35 میلیون واحد کانسینو از تیانجین دریافت کرده است.  بسیاری از جزئیات هنوز مشخص و روشن نیستتند .

آنچه روشن است ، این است که جمهوری خلق می خواهد  و احتمالاً میتواند  در آینده نیز واکسن های خود را  به عنوان جایگزین  در اختیار غرب نیز بگذارد. جای تعجب نیست که رئیس جمهور آلمان  فدرال فرانک- والتر اشتاین مایر در اواسط ماه نوامبر موکدا این خواست فوری را مطرح کرد  و گفت حائز اهمیت است که  » مطمئن باشیم   دسترسی عادلانه، شفاف و مقرون به صرفه به واکسن ها در سراسر جهان  ممکن است» .

پس زمینه: تولیدمشترک ارزان

هند نیز می تواند امیدوار باشد که واکسیناسیون  Covid 19 را به زودی آغاز کند.  موسسه فایزر و موسسه سرم هند درخواست تأیید واکسن را در آن کشور کردند.  بسیاری در هند امید زیادی به Pfizer ندارند: زنجیره سرد مورد نیاز واکسن آن (در دمای منفی 70 درجه سانتیگراد) به سختی می تواند در اکثر مناطق هند تضمین شود.اما موسسه سرم هند ، که بزرگترین تولید کننده واکسن در جهان است، چشم انداز خوبی دارد.    واکسنی را که این موسسه  تولید می کند واکسنی است که دانشگاه آکسفورد و آسترازنکا تولید کرده اند – به عبارت دقیق تر ، تولید انبوه آن آغاز شده است. دریافت مجوز تولید در هند می تواند ظرف یک هفته انجام شود.

تیمی که دانشگاه آکسفورد و شرکت انگلیسی- سوئدی Astrazeneca تشکیل داده اند – حداقل تا کنون – در میان توسعه دهندگان غربی متمایز است: این تیم در تابستان اعلام کرد که  همراه با موسسه سرم هند  اجازه تولید  حداقل  یک میلیارد واحد واکسن  را به قیمت تمام شده   برای کشورهای فقیرتر   می دهد  قیمت تولید شده بین دو تا سه دلار خواهد بود.

واکسن آکسفورد و آسترازنکا برای هند ، یکی از کشورهایی که بیشتر در معرض اپیدمی قرار دارد ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، زیرا رفتار این کشور در ماه های اخیر نسبت به چین بسیار تهاجمی بوده  و اینک خود از واکسن های چینی صرفنظر کرده است. هنوز مشخص نیست که آیا تلاش های اخیر برای آوردن واکسن «Sputnik V» به هند در یک مثلث هند- چین و روسیه موفقیت آمیز خواهد بو؟.

درگیری های دیگر نیز ممکن است قریب الوقوع باشد: آدار پونوالا ، رئیس انستیتوی سرم هند ، اخیراً اظهار داشت که  نخست می خواست واکسن ها را ابتدا برای هند رزرو کند و بعداً آن را به کشورهای فقیر دیگر تحویل دهد.  اما شعار » اول هند » با  برنامه های دانشگاه آکسفورد و آسترازنکا  در تضاد است .